Snooker

Snooker oyunu, 3,6 metre uzunluğunda ve 1,8 metre genişliğindeki masalarda oynanır. Masanın köşelerinde 4 ve uzun bantlarin ortalarinda 1’ er tane olmak üzere, toplam 6 adet paket vardır. 15 adet kırmızı top, 6 adet renkli top (sarı, yeşil, kahverengi, mavi, pembe va siyah) ve 1 adet beyaz top ile oynanır. Istaka yardımıyla beyaz topa vurarak, puan toplarını pot yapmak hedeftir.

Oyunun amacı; rakip oyuncudan daha fazla puan toplayarak, oyunu kazanmaktır. Oyunun en başında toplar, resimde görüldüğü gibi dizilidir. Oyuncular sıraları geldiğinde, vuruşlarını yapmak için masaya gelirler. Oyuncuların ilk amacı, 15 kırmızı toptan birisini pot yapmaktır. Kırmızı renkli topların puan değeri 1’ dir. (Bu vuruştan önce herhangi bir deklarasyon yapılmaz. ) Eğer kırmızı toplardan birisi pot yapıldıysa, oyuncu kendi istediği renkli toplardan birini pot yapma şansı kazanir. Renkli topların puan değerleri sırasıyla, sarı için 2 puan, yeşil için 3 puan, kahverengi için 4 puan, mavi için 5 puan, pembe için 6 puan ve en değerli top olan siyah için 7 puan’ dır. Eğer oyuncu, bu atışında da başarılı ise, yeniden bir kırmızı topu pot yapma hakkı kazanır. Kırmızı toplar düştükleri pakette kalırken, renkli toplar masaya kendi yerlerine geri koyulur. Bu atışlardan birinde başarısız olunduğunda oyun sırası diğer oyuncuya geçer. Oyun tüm kırmızılar pot yapılıp, masada yalnızca 6 renkli kalana dek bu şekilde devam eder. Bu noktadan sonra oyunda amaç, puan sıralaması en düşük olan toptan başlayarak, en yüksekte olan topa kadar tüm renklileri pot yapmaktır. Bu noktadan sonra pakete giden hiçbir renkli masaya geri dönmez. En sonunda siyah top pakete girdiğinde, oyun biter ve en yüksek puana sahip oyuncu oyunu kazanır.

Oyunda puan kazanmanın bir diğer yolu da, rakip oyuncunun faul yapmasıdır. Faulün bir çok nedeni olabilir. En yaygın faullerden birisi, öncelikle kırmızı top yerine renklilerden birine vurmaktir. Minimum 4 ceza puanı bu şekilde rakibe gider. Ceza puani faulün yapıldığı topa göre 5, 6 veya 7 olabilir.

Oyunun açılışından son top olan siyah topun pot yapılmasına kadar geçen tüm süre ve oynanan oyuna frame denir. Turnuva ya da maç öncesinde belirlenen sayıda frame kazanan oyuncu maçın galibi olur. Genel olarak, küçük rakamlar seçilse de 35 frame’ lik oyunlar(18 e ulaşan kazanır) da oynanabilir. Bu tür oyunlar gün içerisinde ya da bir kaç gün içine yayılan seanslar olarak düzenlenir.
Snooker içinde kullanılan bir diğer terim de seri (break) dir. Seri, bir oyuncunun tek seferde sırasını rakibe vermeden topladığı puandır. Oyuncuların amacı 15 kırmızıyı tek seferde kullanarak seri yapmaktır. Her kırmızının ardından siyah topu pot yapmak, mükemmel bir oyundur. Bu yöntemle, masadan tek seferde alınabilecek en fazla puan olan 147 alınır.

Snooker oyununda kullanılan malzemeler, basit olarak toplar ve ıstakalarla sınırlıdır. Snooker ıstakaları diğer bilardo oyunlarına göre daha uzun ve incedir. Oyuncuların ıstakalarına alışmaları, sıkı antrenmanlar eşliğinde bile 1 yıla kadar uzayabilir. Snooker masaları turnuva standartları dışında, çeyrek boydan tam boya kadar değişiklik gösterebilir. Bu masalar, diğer bilardo masalarına göre daha yüksek masalardır. Snooker’ ın yaygınlaşmasındaki en büyük engellerden birisi, masaların büyüklüğüdür. Snooker oynamak için diğer bilardo oyunlarına göre daha geniş alanlara ihtiyaç vardir. Oyun içinde kullanılan bir başka aksesuar ise rest’ dir. Rest, masanın büyüklüğünden dolayı oyuncuların ıstakalarını rahat kullanmadıkları durumda, ıstaka yardımcısı olarak kullanılır. Kırmızı topları sıralamak için kullanılan üçgenler, bir diğer aksesuar çeşididir. Scoreboard, oyuncuların kazandıkları puanların ve framelerin gosterilmesi için kullanılır. Oyuncuların kullandıkları tebeşirler ise bir diğer aksesuardır.

Snooker Oyunun Kuralları

Snooker oyunu; 3,6 metre uzunluğunda ve 1,8 metre genişliğindeki masalarda oynanır.Masanın köşelerinde 4 ve uzun bantların ortalarında 1’ er tane olmak üzere, toplam 6 adet paket vardır.Kısa bantlardan birine, 74 cm mesafede bir çizgi (baulk line) ve bu çizgi üzerinde 29,5 cm yarıçapında bir yarı daire bulunur.D adındaki bu yarı daire, yakın kısa banta doğru çizilmiştir ve dairenin merkezi, çizginin (baulk line) tam orta noktasında yer alır.Uzak tarafta kalan kısa bant, üst bant olarak bilinir.

Toplar

Snooker topları, diğer bilardo oyunlarında kullanılan toplarla aynı maddeden (fenol reçinesinin sıkıştırılmasından) yapılır.Topların boyutları, normal bilardo toplarına göre daha küçüktür.Resmi turnuva topları, 52,5 mm çapındadır.Topların çapı, 57,2 mm’ ye kadar çıkabilir.Topların hepsi eşit boyut ve ağırlıkta olup, 15 kırmızı, 1 beyaz, 1 siyah, 1 pembe, 1 mavi, 1 kahverengi, 1 yeşil, 1 sarı top vardır.Kırmızı toplar numaralı değildir.Diğer renkli toplar numaralı olabilir. Frame’ in başında, toplar masa üzerine görüldüğü şekilde yerleştirilir.6 renkli top, kendi noktalarında yer alır.D’ nin üzerinde yer aldığı çizginin solunda, D’ nin çizgiyle birleştiği noktada yeşil, sağında ise sarı top yer alır.Merkezde kahverengi top vardır.(God Bless You – Green Brown Yellow).Masanın tam merkezinde mavi top yer alır.Mavinin biraz ilerisinde, üst bantla mavinin orta noktasında, pembe top yer alır.Ardından 15 kırmızı top, üçgen şekilde dizilmiş olarak, kahverengi, mavi ve pembeyle aynı hat üzerine yerleşir.Üçgenin zirvesinde yer alan, kırmızı ile pembe top arasındaki mesafe, sıfır’ a yakın olmalıdır.Son olarak siyah top, üst banta 32,5 cm mesafedeki noktasında yerini alır.

Amaç

Snooker oyununda amaç; ıstaka yardımıyla beyaz topa vurarak, diğer topları 6 paketten birisine düşürmektir.Bu işlem, oyunun kuralları çerçevesindeki sıraya bağlı kalınarak yapılır.Bir frame içinde en çok puanı toplayan oyuncu ya da takım frame’ i kazanır.Maç içerisinde en çok frame’ i kazanan takım, maçın galibi olur.

Oyun

Oyun, genellikle önceden belirlenmiş frame sayılarına bağlı olarak oynanır.Oyun, topların yukarıda anlatıldığı şekilde dizilmesi ile başlar.Tüm toplar paketlere gittiğinde ya da oyunculardan birisi mağlubiyeti kabul edip çekildiğinde, frame tamamlanır. Maçın tamamlanması için, oyunculardan birisinin önceden belirlenen frame sayısını kazanmış olması gerekir.Örneğin 19 frame’ lik bir oyunda, 10.frame’ ini kazanan ilk oyuncu maçın galibi olur.

Maç

Frame’ in başında hakem tarafından, yukarıda anlatılan şekilde toplar masaya dizilir.Bant vuruşuyla belirlenen ve açılış vuruşunu yapacak olan oyuncu, masa başındaki yerini alır.Beyaz top, vuruşu yapacak olan oyuncu tarafından, D’ nin içinde istenilen herhangi bir yere koyulur.(Genelde çizgi üstünde, yeşil ile kahverengi ya da kahverengi ile sarı arasına)

Oyuncular masaya sıra ile gelirler.Oyun hakkına sahip olan oyuncu masadayken, sırasını bekleyen oyuncu masaya gelemez.Seri (break); bir oyuncunun, masadan tek seferde aldığı puan sayısıdır.Maçın hakemi tarafından oyuncunun serisi sürekli anons edilir.Oyuncu, atışını pot ile sonlandıramadığında ya da faul yaptığında, sırasını kaybeder ve serisi sona ermiş olur.

Istakanın, ilk olarak dokunması gereken top, beyaz dır.Beyaz top, ilk olarak kırmızıya dokunmalıdır.(Önce bir kırmızı pot yapılmadıysa).Eğer bu kırmızıdan pot gelirse, bir renkli ile devam edilmelidir.Oyuncunun serisi sona erene kadar, oyun bu şekilde ilerler.

Bir snooker Frame’ i genel olarak 2 evreye dayanır.İlk evre; kırmızı topların masada olduğu evredir.Oyunun açılışından itibaren renkli toplar, her bir kırmızının pot edilmesiyle birlikte, açık hedef halindedir.Oyuncu, tek seferde bir veya daha fazla kırmızıyı pot edebilir.Bu kırmızı toplardan her biri, 1 puan değerindedir.Pakete giden kırmızı top, masaya geri dönmez.Oyuncu kırmızıyı pot edemediği ya da faul yaptığı durumda, masadan ayrılır ve sıranın dönmesini bekler.
Tek atışta birden fazla kırmızının pakete gitmesi halinde, oyuncu yalnızca 1renkliyi pakete gönderme hakkı kazanır.Oyuncular, her kırmızının ardından, pakete göndermeyi planladıkları renkli topu, maçın hakemine deklare etmek zorundadırlar.Fakat bu deklarasyon, atışın hangi pakete yapılacağını içermez.

Deklare edilen top pot edildiğinde, oyuncu deklare ettiği topun puan değeri kadar puanı kazanmış olur.(sarı 2, yeşil 3, kahverengi 4, mavi 5, pembe 6 ve siyah 7).Ardından, renkli top düştüğü paketten alınır ve hakem tarafından, kendi yerine geri konulur.Eğer pakete giden renklinin yerini başka bir top aldıysa, boşta olan en yuksek puanlı renklinin yerine konulur.

Eğer pakete düşen renklinin konulabileceği boşta bir nokta yoksa, bu renkli için, kendi noktasına en yakın noktaya, üst banta yakın ve hiçbir topla temas etmeyecek şekilde diğer renklilerle aynı çizgi üzerinde masadaki yerini alır.

Her zaman için, sadece tek bir renkli atışa açık halde olabilir.Bu yüzden, aynı anda birden fazla renkli topa temas etmek fauldür.Oyuncu, deklare ettiği renkliyi pot edemediği taktirde, sıra döner ve masaya gelen oyuncu için, yalnızca kırmızılar açık hedeftir.

Oyunun ikinci evresine, tüm kırmızılar pot edildikten sonra geçilir.Kalan renkliler sıra ile (sarı, yeşil, kahve, mavi, pembe, siyah) pot edilmelidir.Toplar, bu sırayla açık hedef haline gelir.Örneğin sıra mavide iken, pembe topa dokunmak fauldür.Pot edilen top faullü olmadığı takdirde, renkli düştüğü pakette kalır.

Tüm toplar paketlere gittiğinde frame tamamlanır ve en yüksek puana sahip olan oyuncu, frame’ i kazanmış olur.

Fauller

Faul, oyuncunun kurallar dışında yaptığı bir vuruş ya da sergilediği bir harekettir. Bir oyuncu faul yaptığında, serisi sona erer ve faullü atışından dolayı yaptığı atıştan puan alamaz. Diğer oyuncu masayı devralır.

• Beyazın ilk olarak açık olmayan bir topa dokunması.
• Açık olmayan bir topu pot yapmak. *Beyazı pot yapmak.
• Beyazdan önce ıstakayı başka bir topa değdirmek.
• Topu masanın dışına yollamak.
• Topa ıstaka dışında bir şeyle dokunmak.
• Birleşik atış (ıstaka, beyaz ve renkli topun birbiriyle temas halinde olmasi)
• Oyuncunun iki ayağını da yerden kaldırarak vuruş yapması.
• Beyazın zıplayarak önündeki topu aşıp başka bir topa dokunması.

Oyunculardan birisi faul yaptığında, rakibi bu faul karşılığında ceza puanı kazanır. Bu puan en az 4 en fazla 7’ dir. Faulün yapıldığı topa ya da duruma göre, bu cezalardan birisi rakip haneye işlenir. Ayni pozisyonda birden fazla faul olduğunda, bu faullerin toplamı değil, en yüksek puan değerli ceza puanı rakibe eklenir.

Oyuncular yaptıkları güvenli vuruşlarla, rakipleri için oyunu zorlaştırabilirler. Rakibi hata yapmaya zorlayan durumlar, SNOOKER olarak adlandırılır. Rakibi snookerda bırakıp ceza puanları toplayarak bir frame i kazanabilirsiniz. Bazı durumlarda, masa üstünde kalan sayı bu ceza puanlarını alt etmeye yetmeyebilir.

Bir faulün ardından sırası gelen oyuncu, masanın durumunu beğenmezse, hakeme giderek rakibinin vuruşunu aynı pozisyona dönerek tekrarlamasını isteyebilir. Hakem, masayı eski haline getirir ve her iki oyuncuda masanın halini onaylarsa, vuruş tekrarlanır.

Eğer oyuncu, rakibini hiçbir şekilde açık bir topu göremeyeceği pozisyonda bırakırsa, rakibi bir serbest atış kazanır. Bunun anlamı, deklare edilen herhangi bir renkliye dokunmanın faul olmamasıdır. Eğer serbest atış için seçilen renkli pot edilirse, bu topun değeri 1 olarak kabul edilir.

En Uzun Seri

Normal durumda yapılabilecek en uzun seri, 147’ dir. Buna ulaşmak için oyuncular, tek seferde sırayla bir kırmızı, bir siyah şeklinde gidip, daha sonra da renkli topları sırasıyla pot yapmalıdır. 147, bugüne kadar çok nadir görülmüştür.

Eğer rakip seriye başlamadan önce faul yaparsa ve rakibe bir serbest atış bırakırsa, masada toplam 16 kırmızı varmış gibi olacak ve en yuksek seri 155’ e ulaşacaktır. Bu, profesyonel turnuvalarda bugüne kadar hiç olmamıştır. Profesyonel turnuvalardaki en uzun seri, 149 olmuştur.